CÁC BIỆN PHÁP CƯỠNG CHẾ
TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ
TÓM TẮT NỘI DUNG CHÍNH
1. Biện pháp áp giải, dẫn giải.
2. Biện pháp kê biên tài sản.
3. Phong tỏa tài khoản.
4. Hủy bỏ các biện pháp phong tỏa tài khoản, kê biên tài sản.
Các biện pháp cưỡng chế trong tố tụng hình sự (ảnh minh họa)
Người, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có thể áp dụng các biện pháp cưỡng chế để bảo đảm hoạt động điều tra, khởi tố, truy tố, xử và thi hành án. Theo quy định tại Bộ luật Tố tụng hình sự thì các biện pháp cưỡng chế trong tố tụng hình sự bao gồm: dẫn giải, áp giải, phong tỏa tài khoản hoặc kê biên tài sản.
- Đối với người bị giữ trong trường hợp là người bị buộc tội hoặc khẩn cấp thì có thể áp dụng biện pháp áp giải đối với người này.
- Đối với dẫn giải thì có thể áp dụng trong các trường hợp sau:
- Trường hợp người làm chứng không có mặt theo giấy triệu tập nhưng không do trở ngại khách quan hoặc không phải vì lý do bất khả kháng;
- Trường hợp người bị hại từ chối giám định theo quyết định trưng cầu của cơ quan có thẩm quyền nhưng không do trở ngại khách quan hoặc không phải vì lý do bất khả kháng;
-
- Người kiến nghị khởi tố, người bị khởi tố thông qua việc xác minh, kiểm tra đã có đủ căn cứ để xác định người này có liên quan đến hành vi phạm tội được khởi tố vụ án. Mặc dù đã triệu tập người này nhưng họ lại vắng mặt không do trở ngại khách quan hoặc không phải vì lý do bất khả kháng;
- Người có quyền ra quyết định dẫn giải, áp giải là điều tra viên, Kiểm sát viên, cấp trưởng của cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Hội đồng xét xử, thẩm phán chủ tọa phiên tòa.
- Ngoài ra, trong quyết định dẫn giải, quyết định áp giải phải ghi rõ các nội dung: họ và tên, ngày, tháng, năm sinh của người bị dẫn giải, áp giải và nơi cư trú của người đó; Địa điểm và thời gian người bị dẫn giải, áp giải phải có mặt và những nội dung khác được quy định cụ thể tại khoản 2 Điều 132 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
- Người thi hành các quyết định dẫn giải, quyết định áp giải phải đọc, giải thích quyết định và lập biên bản về việc dẫn giải, áp giải theo quy định tại Điều 133 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
- Trách nhiệm tổ chức thi hành quyết định dẫn giải và áp giải thuộc về cơ quan Quân đội nhân dân, cơ quan Công an nhân dân có thẩm quyền.
- Lưu ý:
- Trong trường hợp người bị dẫn giải, áp giải là người bị bệnh nặng, người già yếu có xác nhận của cơ quan y tế thì không được thực hiện việc dẫn giải, áp giải với những người này.
- Không được bắt đầu việc dẫn giải, áp giải người vào ban đêm.
- Đối với bị cáo, bị can về tội mà Bộ luật Hình sự 2015 quy định hình phạt tiền hoặc để bảo đảm bồi thường thiệt hại hoặc có thể bị tịch thu tài sản thì áp dụng biện pháp kê biên tài sản.
- Những người có quyền ra lệnh kê biên tài sản là Thẩm phán chủ tọa phiên tòa, những người có thẩm quyền được quy định tại khoản 1 Điều 113 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015. Trường hợp những người có thẩm quyền được quy định tại điểm a khoản 1 Điều 113 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 ra lệnh kê biên thì trước khi thi hành phải thông báo ngay cho Viện kiểm sát cùng cấp.
- Chỉ thực hiện kê biên phần tài sản tương ứng với mức có thể bị tịch thu hoặc bị phạt tiền, phải bồi thường thiệt hại. Sau khi kê biên tài sản thì chủ tài sản hoặc người thân thích, người quản lý hợp pháp vẫn được quyền bảo quản tài sản của họ. Ngoài ra, trong trường hợp người được giao bảo quản tài sản đã được kê biên thực hiện các hành vi, đánh tráo, chuyển nhượng, tiêu dùng, hủy hoại, cất giấu thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015.
- Khi tiến hành việc kê biên cần phải có mặt những người sau đây:
- Bị cáo, bị can hoặc người đại diện của bị cáo, bị can hoặc người đủ 18 tuổi trở lên trong gia đình.
- Người chứng kiến.
- Đại diện chính quyền phường, xã, thị trấn nơi có tài sản bị kê biên;
- Người tiến hành việc kê biên phải lập biên bản và ghi rõ tên, tình trạng của tất cả tài tài sản bị kê biên. Biên bản kê biên được lập theo quy định tại Điều 178 Bộ luật Tố tụng hình sự và đọc cho những người có mặt nghe và thực hiện việc ký tên.
- Biên bản kê biên sẽ được lập thành bốn bản và các bản kê biên sẽ được giao, gửi cho những người sau đây:
- Một bản giao ngay cho bị cáo, bị can hoặc người đại diện của bị cáo, bị can hoặc người đủ 18 tuổi trở lên trong gia đình.
- Một bản giao ngay cho chính quyền phường, xã, thị trấn nơi có tài sản bị kê biên.
- Một bản gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp.
- Một bản đưa vào hồ sơ vụ án.
Biện pháp cưỡng chế (ảnh minh họa)
- Chỉ áp dụng việc phong tỏa tài khoản đối với người bị buộc tội về tội mà Bộ luật Hình sự quy định hình phạt tiền hoặc để bảo đảm bồi thường thiệt hại hoặc có thể bị tịch thu tài sản khi có căn cứ xác định người đó có tài khoản tại Kho bạc Nhà nước hoặc tổ chức tín dụng. Ngoài ra, người có liên quan đến hành vi phạm tội của người buộc tội cũng được áp dụng biện pháp phong tỏa tài khoản nếu có căn cứ cho rằng số tiền trong tài khoản đó liên quan đến hành vi phạm tội.
- Những người có quyền ra lệnh phong tỏa tài khoản là Thẩm phán chủ tọa phiên tòa, những người có thẩm quyền được quy định tại khoản 1 Điều 113 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015. Trường hợp những người có thẩm quyền được quy định tại điểm a khoản 1 Điều 113 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 ra lệnh phong tỏa tài khoản thì trước khi thi hành phải thông báo ngay cho Viện kiểm sát cùng cấp.
- Chỉ thực hiện phong tỏa số tiền trong tài khoản tương ứng với mức có thể bị tịch thu hoặc bị phạt tiền, phải bồi thường thiệt hại. Người được giao quản lý tài khoản bị phong tỏa hoặc thực hiện lệnh phong tỏa phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật hình sự 2015 nếu thực hiện giải tỏa việc phong tỏa tài khoản thì.
- Khi tiến hành việc phong tỏa tài khoản, cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền cần phải giao quyết định phong tỏa tài khoản cho Kho bạc Nhà nước hoặc tổ chức tín dụng đang quản lý tài khoản của người bị buộc tội hoặc người có liên quan đến hành vi phạm tội.
- Kho bạc Nhà nước hoặc tổ chức tín dụng đang quản lý tài khoản của người bị tạm giữ, bị bắt, bị cáo, bị can hoặc tài khoản của người khác có liên quan đến hành vi phạm tội khi nhận được lệnh phong tỏa tài khoản thì cần phải thực hiện ngay việc phong tỏa và lập biên bản về việc phong tỏa tài khoản.
- Ngoài ra, biên bản về việc phong tỏa tài khoản sẽ được lập thành năm bản và được giao, gửi cho các cơ quan, người sau:
- Một bản được giao ngay cho người bị buộc tội.
- Một bản gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp.
- Một bản giao ngay cho người khác có liên quan đến người bị buộc tội.
- Một bản đưa vào hồ sơ vụ án.
- Một bản lưu tại Kho bạc Nhà nước hoặc tổ chức tín dụng.
- Việc hủy bỏ các biện pháp phong tỏa tài khoản, kê biên tài sản đang áp dụng trong một số trường hợp sau:
- Đình chỉ vụ án, đình chỉ điều tra.
- Đình chỉ vụ án đối với bị can, đình chỉ điều tra đối với bị can.
- Tòa án tuyên bị cáo không có tội.
- Bị cáo không bị tịch thu tài sản, phạt tiền và bồi thường thiệt hại.
➤ Xem thêm:
➤ Vai trò của luật sư trong hoạt động tố tụng theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.
➤ Thời gian truy tố khi giải quyết vụ án hình sự là bao lâu?
➤ Quy định chung về thi hành án hình sự.
➤ Chi phí tố tụng và Trách nhiệm chi trả chi phí tố tụng.
- Trên đây là nội dung Các biện pháp cưỡng chế trong tố tụng hình sự mà Công ty Luật TNHH Thịnh Trí gửi đến bạn đọc. Nếu có thắc mắc, vui lòng liên hệ Hotline 1800 6365 để được tư vấn.
