Tranh chấp đất đai nhà hàng xóm giải quyết như thế nào?

TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI NHÀ HÀNG XÓM
GIẢI QUYẾT NHƯ THẾ NÀO?

Tư vấn hướng giải quyết tranh chấp đất đai nhà hàng xóm

Hình 1. Luật Thịnh Trí - Tư vấn hướng giải quyết tranh chấp đất đai nhà hàng xóm.

Giải quyết tranh chấp đất đai là loại tranh chấp liên quan đến quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều chủ thể trong quan hệ đất đai. Trong số các vụ tranh chấp đất đai thì tranh chấp đất đai giữa hàng xóm với nhau diễn ra khá phổ biến trong đời sống xã hội hiện nay. Trong bài viết này, Luật Thịnh Trí sẽ trình bày hướng giải quyết tranh chấp đất đai nhà hàng xóm.

TÓM TẮT NỘI DUNG CHÍNH

1. Hành vi làm phát sinh tranh chấp đất đai giữa hàng xóm.

2. Nguyên tắc xác định ranh giới giữa các mảnh đất.

3. Cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp ranh giới giữa các mảnh đất.

4. Trình tự và thủ tục giải quyết tranh chấp ranh giới giữa các mảnh đất.

5. Câu hỏi thường gặp.

1. Hành vi làm phát sinh tranh chấp đất đai giữa hàng xóm:

Hành vi chủ yếu làm phát sinh ra tranh chấp đất đai giữa hàng xóm với nhau sẽ bao gồm:

Thứ nhất là hành vi lấn, chiếm đất. Đây là một hành vi có dấu hiệu của sự thay đổi, dịch chuyển ranh giới đất, thay đổi mốc giới của thửa đất trên thực tế so với thửa đất ban đầu.
Thứ hai là tranh chấp đất dành cho lối đi chung được quy định chi tiết tại Bộ luật dân sự năm 2015 quy định quyền về lối đi qua bất động sản liền kề.
Thứ ba là tranh chấp ranh giới đất đai.

2. Nguyên tắc xác định ranh giới giữa các mảnh đất:

Căn cứ khoản 1 Điều 175 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định ranh giới đất giữa các thửa đất bên cạnh được xác định như sau:

Thỏa thuận giữa các bên hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền
Tập quán địa phương hay quá trình sử dụng đất tử 30 năm trở lên nhưng không xảy ra tranh chấp.

Việc xác ranh giới thửa đất sẽ thông quan cơ quan có thẩm quyền được hướng dẫn cụ thể tại Điều 11 Thông tư 25/2014/TT-BTNMT, cụ thể:
Cán bộ đo đạc sẽ phối hợp với người sử dụng đất để tiến hành xác định ranh giới, mốc thửa đất, lập bản đồ để nhằm làm căn cứ.
Ranh giới thửa đất sẽ được xác định theo hiện trạng đang sử dụng, quản lý, chỉnh lý theo kết quả cấp giấy chứng nhận, bản án của Tòa án nhân dân có hiệu lực thi hành, kết quả của giải quyết tranh chấp đất đai, các quyết định hành chính có liên quan.
Trường hợp đang có tranh chấp liên quan đến ranh giới thửa đất thì đơn vị đo đạc có trách nhiệm đo đạc báo cáo cho UBND cấp xã.
Trường hợp tranh chấp đất đai chưa giải quyết xong trong thời gian đo đạc ở địa phương mà xác định được vấn đề ranh giới thực tế đang sử dụng, quản lý thì tiến hành đo đạc theo ranh giới thực tế đang được sử dụng, quản lý đó. Tuy nhiên, nếu không thể xác định được ranh giới đất đai thực tế đang sử dụng, quản lý thì được phép đo vẽ khoảng bao các thửa đất tranh chấp; đơn vị đo đạc phải có trách nhiệm lập bản mô tả thực trạng phần đất đai đang tranh chấp.

3. Cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp ranh giới giữa các mảnh đất:

Căn cứ quy định tại Điều 202, Điều 203 Luật đất đai năm 2013 thì các cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai, bao gồm:

Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai bằng con đường hòa giải tại cơ sở.
Chủ tịch UBND cấp tỉnh và UBND cấp huyện có thẩm quyền đối với trường hợp đương sự không có các giấy tờ liên quan đến vấn đề đất đai.

4. Trình tự và thủ tục giải quyết tranh chấp ranh giới giữa các mảnh đất:

Trình tự và thủ tục giải quyết tranh chấp ranh giới giữa các mảnh đất

Hình 2. Luật Thịnh Trí - Trình tự và thủ tục giải quyết tranh chấp ranh giới giữa các mảnh đất.

Căn cứ Điều 202, Điều 203 Luật đất đai năm 2013 và mục 4, chương 7 Nghị định 43/2014/NĐ-CP được sửa đổi bổ sung tại Nghị định 01/2017/NĐ-CP thì thủ tục, trình tự giải quyết tranh chấp đất đai được quy định như sau:

Hòa giải tại cơ sở:

Các bên tranh chấp có thể tự hòa giải tranh chấp đất đai. Nếu hòa giải không thành thì đương sự có quyền nộp đơn lên UBND cấp xã để yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai.
UBND cấp xã có trách nhiệm xác minh, thẩm tra nguyên nhân và thu thập các tài liệu có liên quan.
Tiến hành thành lập Hội đồng hòa giải tranh chấp và tiến hành tổ chức cuộc họp để hòa giải có sự tham gia của các bên và thành viên Hội đồng hòa giải.
Việc hòa giải chỉ được tiến hành khi các bên tranh chấp đất đai với nhau đều có mặt. Nếu một trong các bên tranh chấp đất đai vắng mặt đến lần thứ hai thì được coi là việc hòa giải không thành. Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp.

Hòa giải không thành:

Khởi kiện lên UBND cấp huyện và UBND cấp tỉnh

Chủ tịch UBND cấp có thẩm quyền giao trách nhiệm cho cơ quan tham mưu để giải quyết.
Tiến hành thẩm định, xác minh vụ việc, tổ chức hòa giải giữa các bên tranh chấp, tổ chức cuộc họp các ban, ngành có liên quan đến tư vấn về luật đất đai giải quyết tranh chấp (nếu xét thấy cần thiết) và hoàn chỉnh hồ sơ để trình lên Chủ tịch UBND cùng cấp.

Khiếu nại lên Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường

Khiếu nại lên Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nếu Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giải quyết. Hoặc khiếu nại lên Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường nếu Chủ tịch Ủy ban cấp tỉnh giải quyết.

Khởi kiện ra Tòa án nhân dân có thẩm quyền

Khi phát sinh tranh chấp đất đai giữa các đương sự thì các đương sự phải trải qua một quá trình giải quyết theo trình tự, thủ tục mà pháp luật quy định nhằm đạt được kết quả tốt nhất. Tuy nhiên, để giảm thiểu được thời gian, công sức, khi phát sinh tranh chấp đất đai thì các đương sự nên thỏa thuận với nhau dựa trên sự tự nguyện, tôn trọng quyền và lợi ích lẫn nhau.

5. Câu hỏi thường gặp:

Khi xảy ra tranh chấp đất đai có bắt buộc phải trải qua khâu hòa giải?

Căn cứ tại Khoản 1 Điều 202 Luật Đất đai năm 2013 quy định, Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai có thể tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải cơ sở. Do đó, việc hòa giải là do các bên tự nguyện, Nhà nước không bắt buộc các bên phải thực hiện việc hòa giải.

Các hình thức giải quyết tranh chấp đất đai?

Hiện nay tồn tại 02 hình thức cơ bản để giải quyết tranh chấp đất đai đó là:

Khởi kiện tại Tòa án nhân dân yêu cần Tòa án nhân dân giải quyết;
Nộp đơn giải quyết tranh chấp lên UBND nơi có đất tranh chấp để tiến hành hòa giải, giải quyết tranh chấp. Sau khi hòa giải không thành, Hội đồng hòa giải của UBND cấp xã gửi hồ sơ cho UBND cấp huyện để tiến hành xem xét giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định tại Điều 88 Nghị định 43/2014/NĐ-CP.