BẢO VỆ QUYỀN LỢI CỦA NGƯỜI THỨ BA NGAY TÌNH
KHI GIAO DỊCH DÂN SỰ VÔ HIỆU

TÓM TẮT NỘI DUNG CHÍNH

1. Các trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu.

2. Quy định về người thứ ba ngay tình.

3. Điều kiện bảo vệ người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu.

  Trong cuộc sống hằng ngày, các giao dịch dân sự như mua bán hàng hóa, nhà đất, các loại hợp đồng. Người thứ ba ngay tình tham gia ký kết các giao dịch dân sự ngày trong khi đó không biết chủ thể ký kết không có quyền định đoạt tài sản dẫn đến giao dịch dân sự bị vô hiệu. Xuất phát từ thực tiễn, nhiều trường hợp vi phạm dẫn giao dịch dân sự vô hiệu khi có sự tham gia của người thứ ba ngay tình ngày càng phổ biến, do đó, Bộ luật Dân sự năm 2015 đã quy định chặt chẽ theo hướng bảo vệ người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu. Bài viết sau đây sẽ phân tích về nội dung này, giúp cho bạn đọc nắm được thông tin cần thiết.

Giao dịch dân sự vô hiệu (ảnh minh họa)

1. Các trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu

• Giao dịch dân sự được hiểu là hành vi pháp lý đơn phương hoặc hợp đồng làm thay đổi, phát sinh hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.
• Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì giao dịch dân sự có hiệu lực phải đảm bảo điều kiện về chủ thể, mục đích, nội dung giao dịch và hình thức giao dịch như sau:

• Về chủ thể: Trên cơ sở hoàn toàn tự nguyện khi tham gia giao dịch dân sự; có năng lực hành vi dân sự, năng lực pháp luật dân sự phù hợp với giao dịch dân sự.
• Về mục đích và nội dung: đảm bảo không vi phạm điều cấm của luật, phù hợp với đạo đức xã hội.
• Về hình thức: bằng lời nói, bằng văn bản, bằng hành vi cụ thể, bằng thông điệp dữ liệu đảm bảo theo Điều 119 Bộ luật Dân sự năm 2015.

• Theo đó, giao dịch dân sự không đảm bảo một trong các điều kiện nêu trên thì giao dịch dân sự đó vô hiệu, trừ các trường hợp khác theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015.

2. Quy định về người thứ ba ngay tình

• Theo quy định tại Điều 180 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì việc chiếm hữu tài sản mà người chiếm hữu có căn cứ để tin rằng mình có quyền đối với tài sản đang chiếm hữu được xem là chiếm hữu ngay tình.
• Như vậy, trong trường hợp khi thực hiện một giao dịch dân sự, người thứ ba ngay tình (là người đang chiếm hữu tài sản) không biết người đang thực hiện giao dịch với họ không có quyền định đoạt đối với tài sản đang được giao dịch dẫn đến việc giao dịch dân sự vô hiệu. Trong trường hợp này, không do lỗi của người thứ ba ngay tình vì người thứ ba ngay tình không biết rằng việc chiếm hữu tài sản là không có bất kỳ căn cứ pháp luật.

Bảo vệ người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu (ảnh minh họa)

3. Điều kiện bảo vệ người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu

• Bộ luật Dân sự hiện hành đưa ra các biện pháp nhằm bảo vệ quyền lợi của người thứ ba khi giao dịch dân sự vô hiệu trong trường hợp không phải lỗi của người thứ ba. 
• Như vậy, để xác định người thứ ba ngay tình phải thỏa mãn các điều kiện sau:

• Về chủ thể là người thứ ba ngay tình: phải có đủ năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự; đã thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự trong giao dịch do họ xác lập. Trước khi người thứ ba tham gia giao dịch dân sự đã có một giao dịch dân sự trước được xác lập nhưng giao dịch trước đó không có hiệu lực. Tại thời điểm thực hiện giao dịch, người thứ ba ngay tình không biết mình thực hiện giao dịch với người không có quyền chuyển giao tài sản.
• Về tài sản thực hiện giao dịch: được phép lưu thông trên thị trường;
• Về mục đích, nội dung giao dịch, trình tự xác lập giao dịch: đảm bảo phù hợp với quy định pháp luật và đạo đức xã hội; đúng trình tự pháp luật.
• Người thứ ba ngày phải có yêu cầu bồi thường thiệt hại tài sản khi tài sản giao dịch bị trả lại cho chủ sở hữu hoặc bị tịch thu sung quỹ Nhà nước.
• Người thứ ba phải có yêu cầu được hưởng tài sản khi tài sản giao dịch bị trả lại cho chủ sở hữu hoặc bị tịch thu sung quỹ Nhà nước.

• Theo Điều 133 Bộ luật Dân sự năm 2015 về bảo vệ quyền lợi người thứ ba khi giao dịch dân sự vô hiệu quy định như sau:

1.Đối tượng giao dịch là tài sản không phải đăng ký quyền sở hữu đã được chuyển giao cho người thứ ba thì giao dịch được xác lập, thực hiện với người thứ ba vẫn có hiệu lực

Tài sản không phải đăng ký quyền sở hữu là tài sản không có giấy tờ chứng minh tài sản đó thuộc quyền sở hữu của ai. Một số tài sản không phải đăng ký quyền sở hữu như gia súc, gia cầm, tiền, vàng, vật dụng có giá trị đã được chuyển giao cho người thứ ba ngay tình thì giao dịch loại tài sản này có hiệu lực mặc dù trước khi người thứ ba tham gia vào giao dịch này đã có một giao dịch dân sự trước đó được xác lập nhưng bị vô hiệu.

2. Đối tượng giao dịch là tài sản đã được đăng ký quyền sở hữu tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền sau đó chuyển giao tài sản cho người thứ ba ngay tình thì việc thực hiện giao dịch được xác lập vẫn có hiệu lực.

Trong trường hợp, tài sản là bất động sản, động sản có đăng ký quyền sở hữu tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, sau đó chuyển giao tài sản cho người thứ ba ngay tình bằng một giao dịch dân sự khác và người này căn cứ vào việc đăng ký đó mà xác lập, thực hiện giao dịch thì giao dịch đó có hiệu lực.

3. Đối tượng giao dịch tài sản phải đăng ký quyền sở hữu nhưng chưa được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì giao dịch dân sự với người thứ ba không có hiệu lực

Trong trường hợp này người thứ ba muốn nhận được tài sản này thì phải thông qua một trong những cách sau:

-Thông qua bán đấu giá tài sản tại tổ chức có thẩm quyền vì theo pháp luật về đấu giá tài sản thì khi có văn bản mua được tài sản đấu giá, người mua được tài sản có quyền đăng ký sở hữu, quyền sử dụng hợp pháp tài sản đó;

-Giao dịch với người mà theo quyết định, bản án của cơ quan nhà nước có thẩm là chủ sở hữu tài sản nhưng sau đó do bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền bị hủy, sửa làm cho chủ thể này không là chủ sở hữu tài sản.

4. Trường hợp giao dịch dân sự có hiệu lực thì chủ sở hữu không có quyền đòi lại tài sản từ người thứ ba ngay tình.

Bộ luật Dân sự bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự có hiệu lực, do đó, chủ sở hữu không có quyền đòi lại tài sản mà chỉ có quyền kiện chủ thể có lỗi làm cho giao dịch được xác lập với người thứ ba phải hoàn trả những chi phí bồi thường thiệt hại

➤ Xem thêm:

➤ Những vấn đề liên quan đến giao dịch dân sự.
➤ Điều kiện của các bên khi tham gia vào giao dịch nhà ở.
➤ Nguyên tắc bồi thường tổn thất tinh thần.
➤ Những trường hợp không phải bồi thường thiệt hại.

• Trên đây là nội dung Bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu theo quy định Bộ luật Dân sự năm 2015 của Công ty Luật TNHH Thịnh Trí gửi đến bạn đọc. Nếu có thắc mắc, vui lòng liên hệ Hotline 1800 6365 để được tư vấn.